Ethereum’un Layer 2 (L2) Çözümlerinde Yeni Bir Dönem
Ethereum’un kurucu ortağı Vitalik Buterin, blockchain teknolojisinin ölçeklenebilirlik ve güvenlik sorunlarını ele almak amacıyla yeni ve kapsamlı bir yol haritası sundu. Bu plan, Ethereum ağında Layer 2 çözümlerinin güvenlik, kesinlik ve performansını artırmaya yönelik yenilikçi yaklaşımlar içeriyor. Buterin’in önerdiği bu yeni model, merkeziyetsizlik ilkelerini koruyarak, ölçeklenebilirliği esnek ve çok yönlü bir sistemle desteklemeyi hedefliyor.
2-of-3 Modeli ve Çoklu Kanıt Sistemleri
Buterin’in teknik vizyonunun temelini oluşturan “2-of-3” modeli, üç farklı kanıt türünün entegrasyonuna dayanıyor: optimistik, sıfır bilgi (ZK) ve güvenilir yürütme ortamı (TEE) kanıtlayıcıları. Bu sistemde, herhangi bir işlemin kesinleşmesi için bu üç kanıttan en az ikisinin aynı fikirde olması gerekiyor. Bu yaklaşım, yalnızca tek bir kanıt yöntemine dayanmanın getirdiği potansiyel riskleri azaltırken, hız, dayanıklılık ve merkeziyetsizlik arasında dengeli bir yapı kuruyor.
Buterin, özellikle sıfır bilgi sistemlerinin gelişmesiyle birlikte, çeşitli kanıt türlerinin bir arada kullanılmasının avantajlarına değindi. ZK rolluplarındaki ortak kod kullanımının, hataların tüm uygulamalara yayılmasına neden olabileceğini ve bu durumun sistemik riskleri artırabileceğini vurguladı. Bu nedenle, çok katmanlı ve esnek bir doğrulama yapısı, Ethereum’un ölçeklenebilirlik hedeflerine ulaşmasında kritik öneme sahip olacak.
Hız ve Güvenilirlik Arasındaki Denge
Wei Dai gibi araştırmacılar, Buterin’in önerdiği modelin, ZK kanıtlamasının sağladığı güvenilirlik ve hız avantajlarını koruyarak, yaklaşık 1 saatlik süre içinde yüksek kesinlik sağlayabileceğini belirttiler. Bu yapı, rollupların olgunlaşmasını hızlandırırken, sistemdeki hataların ve güvenlik açıklarının da minimize edilmesine imkan tanıyor.
Buterin’in yol haritası ayrıca, yeni nesil “Aşama 2” rolluplarını da kapsıyor. Bu yeni tür rolluplar, neredeyse anlık onaylar, yüksek doğruluk ve yarı güvenilir ortamlar dâhil olmak üzere, gelişmiş özellikler sunmayı amaçlıyor. Ayrıca, Ethereum’un 30 günlük yükseltme gecikmesi kurallarına uygun hareket ederek, geçiş süreçlerinde ağ istikrarını korumayı sürdürecek.
Vitalik Buterin’den Açık Kaynak ve Topluluk Destekli Fonlama Yaklaşımı
Ölçeklenebilirlik ve teknik gelişmelerin yanı sıra, Buterin topluluğun fonlama stratejilerinde de önemli bir değişiklik öneriyor. Geleneksel “kamusal mal” kavramını eleştirerek, bunun yerine daha şeffaf, sürdürülebilir ve iş birliğine dayalı bir “açık kaynak fonlaması” modelinin benimsenmesini öneriyor.
Buterin, bu yeni modelin, politik ve sosyal manipülasyonlara karşı daha dirençli olduğunu ve projelerin gerçek değer üretimine odaklanmasını sağladığını belirtiyor. “Kamusal mal” teriminin, çeşitli politik ve sosyal nedenlerle genişletilebildiğine dikkat çekerek, bu kavramın olumsuz yönlerini ön plana çıkarıyor. Ona göre, açık kaynak fonlaması, topluluğun gerçekten ihtiyaç duyduğu ve sürdürülebilirliği sağlayan projeleri desteklemek amacıyla kullanılmalı.
Geleceğe Yönelik Hedefler ve Toplumsal Katkılar
Buterin’e göre, temel amaç, rastgele projeleri finanse etmek değil, insanlık için maksimum değeri yaratacak olan açık kaynak projelerini desteklemek olmalı. Bu yaklaşım, blok zinciri altyapısının sürdürülebilirliğini ve topluluk odaklı gelişimini teşvik ediyor. Bu vizyon, Ethereum’un uzun vadeli merkeziyetsizlik, güvenlik ve kamusal fayda ilkeleriyle uyum içinde hareket etmesini sağlıyor.
Sonuç olarak, Vitalik Buterin’in yeni yol haritası, Ethereum ekosisteminde hem teknik hem de felsefi açıdan köklü değişiklikler getirebilir. Bu stratejiler, ağın ölçeklenebilirliğini artırırken, topluluk ve fonlama yaklaşımlarında da daha şeffaf ve sürdürülebilir bir modeli benimsemeyi amaçlıyor.
