Kriptokoin.com – Türkiye’de yaşanan ekonomik gelişmeler, özellikle Cuma günü Türk Lirası’nın dolar karşısında %4’ün üzerinde yaşadığı dramatik değer kaybıyla gündeme oturdu. Bu düşüş, Ağustos ayındaki döviz krizinin ardından gerçekleşen en büyük kayıp olarak kayıtlara geçti. Aynı zamanda, Washington ile Ankara arasındaki ilişkilerin kötüleşmesine paralel olarak, Türk vatandaşlarının döviz talebinin hızla artması endişeleri de beraberinde getirdi.
Ekonomiyi ciddi biçimde durgunluğa sokan 2018 krizinin ardından, bu yeni değer kaybı piyasalarda büyük yankı uyandırdı. Cuma günü Türkiye mali piyasaları, hisse senetleriyle birlikte yeni düşük seviyelere geriledi. Bu gelişmeler karşısında, merkez bankası piyasadaki likiditeyi sıkılaştırmak amacıyla, kısa vadeli repo ihalelerini askıya aldı ve bu adım, fonlama maliyetlerinin tarihi zirvelere ulaşmasına neden oldu.
Türk Lirası’nın Ekim ayından beri en zayıf kapanışını yaptığı bu günlerde, kapanış fiyatı 5.4650 seviyesinden, kısa sürede 5.69 ve hatta 5.75 seviyelerine çıktı. Bu yükseliş, piyasada belirsizlik ve panik havasını artırdı.
Türkiye’nin Dolar Cinsinden Tahvilleri ve Piyasa Gelişmeleri
Rabobank’ta görev yapan forex stratejisti Piotr Matys, “Piyasa, özellikle geçtiğimiz yıl Ağustos ayında yaşandığı gibi, diplomatik ilişkilerde yüksek tansiyonun devam edebileceğinden endişe ediyor” ifadelerini dile getiriyor. Ayrıca, Maliye Bakanı Beral Albayrak şehirdeki spekülatörlerin sosyal medyadaki açıklamalarıyla ekonomideki durumu manipüle etmeye çalıştığını ve bu durumun 2013’te hükümet karşıtı gösteriler sırasında yaşananlara benzerlik gösterdiğini belirtiyor, fakat herhangi bir isim veya örneğe yer vermiyor.
Geçen yıl boyunca, Türkiye Lirası’nın dolar karşısında yaklaşık %30’luk bir değer kaybı yaşaması, özellikle Merkez Bankası’nın düşük faiz çağrılarına rağmen enflasyonun yükselmesine neden oldu. Bu süreç, Türkiye ekonomisinin dördüncü çeyrekte durgunlukla karşılaşmasına zemin hazırladı. Ayrıca, Ankara ve Washington arasındaki ilişkilerin gerginliği, özellikle bir ABD’li papazın yargılanmasıyla daha da şiddetlendi.
Vatandaşların Döviz Talebindeki Artış ve Sosyal Medya Etkisi
Kriz sürecinden sonra, vatandaşların ellerinde tuttukları döviz miktarı rekor seviyelere ulaştı, özellikle 15 Mart haftasında bu rakam ciddi anlamda yükseldi. Bu durum, Merkez Bankası verileriyle yerel para birimine olan güvenin azaldığını gösteriyor. Ayrıca, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD Başkanı Donald Trump’ın Golan Tepeleri üzerindeki İsrail egemenliğini tanıma açıklamasıyla ilgili yaptığı sert yorumlar da, Türk Lirası’nın cuma günkü değer kaybını tetikledi.
Erdoğan’ın açıklamaları, bölgedeki gerilimin yeni bir kriz sınırına gelmesine neden olurken, NATO müttefikleri arasındaki bağların zayıflama endişelerini de artırdı. Zira, Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi satın alması, uluslararası baskıları daha da artırıyor. Merkez Bankası’nın repo ihalesinin askıya alınması, kısa vadeli satışların durmasını sağladıysa da, yatırımcılar bu adımın faiz oranlarını yüzde 24’ten yukarı çıkarmasıyla, para politikasında olası bir gevşemenin önüne geçeceğinden endişe ediyorlar.
Değer Kaybeden Türk Lirası ve Piyasa Yansımaları
Türk Lirası’nın kaybı, gelişmekte olan piyasalardaki genel düşüşle birlikte hızlandı ve dolar kuru Ağustos ayında 7,24 TL seviyelerine ulaştı. Enflasyon ise, 15 yılın zirvesine çıkarak, Merkez Bankası’nın faiz oranlarını %24’e yükseltmesine neden oldu. BIST 100 endeksi, bankacılık sektöründeki %6,6’lık düşüşün ardından cuma günü %3,5 oranında değer kaybetti.
Bluebay Asset Management’ta gelişmekte olan piyasalar konusunda kıdemli stratejist Tim Ash, “Türk vatandaşlarının döviz talebi nedeniyle Lira satışları arttı. Türk yetkililerinin, yerel halkın döviz talebini durdurmak için hızlı ve etkili adımlar atması gerekiyor. Eğer yerel halk kendi paralarına güvenmiyorsa, yabancıların neden güvensin ki?” diyerek, ekonomi yönetiminin önümüzdeki süreçte atacağı adımların önemine vurgu yapıyor.
Tradeweb verilerine göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarından sonra, Türkiye’nin dolar cinsinden tahvilleri, Ocak ayı ortasından beri en az 2 sentlik bir düşüş yaşadı. Aynı zamanda, Türkiye’nin kamu borcuna bağlı sigortalama risk maliyeti de, yılbaşından beri en yüksek seviyeye ulaştı.
